TYP: a1

Krypa

środa, 25 września 2019
Anna Ciężadło

Słysząc hasło „krypa”, niemal automatycznie dopowiadamy sobie w myślach „stara”. Czy jednak krypy zawsze muszą być wiekowe? A jeśli nie, to jakie warunki trzeba spełnić, by zostać krypą? I co to wszystko ma wspólnego z Berlinem?

 

Taka tam landara

 Zacznijmy od tego, że już samo brzmienie słowa krypa jest jakieś takie... zardzewiałe. I rzeczywiście, zwykle w ten sposób określamy jednostkę niezbyt okazałą, starą, rozklekotaną i trzymającą się na powierzchni wyłącznie siłą woli. Albo przyzwyczajenia. Do poziomu krypy nie można zatem awansować – można natomiast zostać doń zdegradowanym. Jeśli więc krypą nazwiemy wysłużoną żaglówkę lub łódź motorową (albo, o zgrozo, statek), będzie to miało wydźwięk wyłącznie pejoratywny.

Lądowym odpowiednikiem tak rozumianej krypy będzie landara - czyli pojazd, którym co prawda można przemieszczać się po ulicach, ale lepiej czynić to po zmroku, bowiem splendoru nam to bynajmniej nie przyniesie.

 

Czy krypa musi być stara?

 Otóż... wcale nie musi. Słówko krypa ma bowiem również inne znaczenia: krypą nazwiemy też łódź rzeczną, służącą do przewodu ładunków takich jak piasek lub żwir. Czyli brudnych i nieszczególnie cennych. Tak rozumiana krypa będzie więc otwartą, płaskodenną jednostką o niezbyt wyszukanej konstrukcji, a często wręcz wystruganą z drewnianej kłody.

 

Niekiedy mianem krypy określamy też tak zwaną berlinkę – płaskodenną łódź rzeczną, stosowaną do transportu towarów. Jednakże należy zaznaczyć, że są tutaj dwie szkoły: niektórzy upierają się, że krypa i berlinka są tożsame, ale przeciwne stronnictwo uważa, iż nazywanie berlinki krypą to całkowita pomyłka (chyba, że mowa o bardzo starej berlince).

 

Która z frakcji ma rację, nie śmiemy rozstrzygać, ale faktem jest, że berlinki posiadały płaskie dno o poszyciu montowanym na styk oraz delikatnie rozchylone burty, co rzeczywiście mogłoby spełniać definicję krypy. Natomiast zupełnie przeczył jej montowany w okolicy dziobu, składany maszt, na którym załoga berlinki rozpinała żagiel.

 

Etymologia

Niezależnie od tego, do której z opisanych opcji się przychylimy, faktem jest, iż konotacje ze stolicą naszych zachodnich sąsiadów powinny nam dać pewien punkt zaczepienia co do etymologii słowa krypa.

 

I rzeczywiście, jest to jak najbardziej słuszny trop: protoplastą naszej polskiej krypy był bowiem niemiecki wyraz Krippe, oznaczający krypę, czółno, ale też... żłób. Generalnie coś, co może i trochę pływa, ale demonem prędkości raczej nie jest.

Tagi: krypa, statek, słownik
TYP: a3
0 0
Komentarze
TYP: a2

Kalendarium: 15 lipca

W wieku 86 lat zmarł Zenon Gralak, żeglarz, działacz Pomorskiego Związku Żeglarskiego, dziennikarz i publicysta morski oraz współtwórca nagrody „Rejs Roku”
środa, 15 lipca 1410
Z Port Huron (USA) na Jeziorze Huron wyruszył jacht "Gemini" biorąc udział w regatach Millennium 600 organizowanych wspólnie przez Bayview Yacht Club i Chicago Yacht Club z okazji stulecia regat Chicago Mac. Trasa liczyła 600 mil i prowadziła przez jezior
sobota, 15 lipca 2000
Zmarła Kpt. Teresa Dudzic-Zając; już w 1946 roku była zawodniczką i działaczką Akademickiego Związku Morskiego we Wrocławiu, potem wieloletnim członkiem kadry narodowej, później została trenerem i sędzią.
poniedziałek, 15 lipca 2002
Umiera Bogdan Dacko, który jako pierwszy po wojnie przepłynął Atlantyk na s/y "Hermes".
niedziela, 15 lipca 1990
Urodziła się Kapitan Krystyna Chojnowska-Liskiewicz, która na s/y "Mazurek" jako pierwsza kobieta na świecie odbyła samotny kobiecy rejs dookoła świata.
środa, 15 lipca 1936
W Gdyni odbył się chrzest żaglowca "Zawisza Czarny", jednostki przeznaczonej dla harcerzy, zbudowanej na bazie lugotrawlera "Cietrzew", który wcześniej został wycofany z eksploatacji.
piątek, 15 lipca 1960
Odbyła się kolejna edycja regat o Puchar Ameryki; kolejny raz wygrała załoga amerykańskiego jachtu - obrońcy pucharu "Resolute" z Kpt. Charlesem Adamsem.
czwartek, 15 lipca 1920