TYP: a1

Fał

środa, 1 czerwca 2016
Anna Ciężadło
Fał to tak zwany „element olinowania ruchomego”, czyli, mówiąc prościej, lina - ale nie byle jaka lina, bowiem fał zawsze posiada bardzo konkretne przeznaczenie. Generalnie, fały służą do podnoszenia rozmaitych ruchomych elementów, jak np. żagli lub części omasztowania, ale również do zmiany położenia miecza, płetwy sterowej i innych wynalazków.

Fał
Rys. Maciej Buś


Fał i jego kontra

Fał służy więc do podnoszenia różnego ustrojstwa – a co je opuszcza? To zależy, mamy tu bowiem dwie opcje – mechanizmem opuszczającym jest albo siła grawitacji, albo... druga lina, czyli kontrafał. Zwykle (choć nie zawsze, żeby nie było zbyt prosto) fał i kontrafał różnią się kolorem, co znacznie ułatwia życie żeglarzom, o ile oczywiście włożą nieco wysiłku w zapamiętanie kolorów i ich przeznaczenia - trochę, jak saper amator w amerykańskim filmie i jego odwieczny dylemat pt. „który kabelek przeciąć, niebieski czy czerwony?”.
Fałów szczęśliwie się nie przecina, natomiast luzuje się je lub wybiera. Dlatego, w przypadku pierwszej opcji, do opuszczenia danego elementu wystarczy poluzowanie fału, zaś resztę załatwia za nas fizyka. Jeśli natomiast dany element posiada fał i kontrafał, za każdym razem jeden z nich trzeba będzie wybierać (czyli ciągnąć), a drugi – luzować.

Fały i spółka

Fałów jest na pokładzie od groma, zaś dla uproszczenia ich nazwy tworzy się od tego, czym poruszają. I tak: fał grota to grotfał, fał foka to fokfał, itd.
Na tym jednak fałowych historii nie koniec. Istnieje bowiem coś takiego, jak róg fałowy żagla - czyli górny róg, do którego mocuje się fał, przewlekając go przez, uwaga... ucho fałowe.
Ucho to nic innego, jak umocniony otwór w żaglu, do którego mocuje się fał za pomocą węzła bądź szekli, co umożliwia sprawne zawiadywanie żaglem, i to bez użycia przemocy. Fał biegnie od ucha fałowego w kierunku topu masztu, a następnie w dół w stronę pokładu. W przypadku cięższych żagli do ucha fałowego montuje się stalową linę z blokiem, co daje dodatkowe przełożenie i ułatwia wciąganie żagli. Jeśli zaś bloczki nie wystarczą, stosuje się tzw. windę fałową, obsługiwaną z użyciem korby (oraz rąk żeglarzy) lub prądu.

Etymologia


Termin fał pochodzi od holenderskiego słowa val, oznaczającego... zasadzkę. Wywodzi się bowiem od wyrazu valle, oznaczającego urządzenie wyposażone w linkę i służące do chwytania małych zwierząt, poprzez gwałtowne opadanie pokrywy lub drzwi. Valle oznaczało też w przenośni schwytanie bądź usidlenie kogoś, niekoniecznie z użyciem liny.
Tagi: Fał, lina, pokład, olinowanie
TYP: a3
0 0
Komentarze
TYP: a2

Kalendarium: 23 May

23 maja 1940 ORP Orzeł wyrusza ze szkockiego portu Rosyth na swój ostatni patrol. Okręt zaginął na Morzu Północnym i do dzisiaj nie udało się go odnaleźć. ORP Orzeł był nowoczesnym torpedowym okrętem podwodnym zbudowanym przy udziale polskich specjalistó
czwartek, 23 maja 1940
Zginął Kapitan Zbigniew Werpechowski; wypłynął w swój ostatni rejs na s/y "Wanda", w czasie trudnych warunków pogodowych, na Głębi Bornholmskiej wypadł za burtę, a poszukiwania nie przyniosły rezultatu.
piątek, 23 maja 1975
Z afrykańskiego portu Safi wystartowała trzcinowa tratwa "Ra" pod dowództwem Thora Heyerdahla z zamiarem przepłyniecia Atlantyku, w celu potwierdzenia tezy, że na takich łodziach możliwa była migracja ludów w dawnych czasach. Niestety załoga musiała opuśc
piątek, 23 maja 1969
Do II Transatlantyckich Regat Samotnych Żeglarzy wystartowało 15 zawodników. Regaty wygrał Eric Tabarly na s/y "Pen Duick II" (czas zwycięzcy to 27 dni, 3 godziny i 56 minut).
sobota, 23 maja 1964
"Team New Zealand" wygrywa z "Desdafio Espanol" piąty wyścig w półfinale Louis Vuitton Cup w Walencji i awansuje do finału rywalizacji.
środa, 23 maja 2007
Statek szkolny "Lwów" wyrusza z Gdańska w pierwszy oceaniczny rejs.
środa, 23 maja 1923
Na Madagaskarze ginie Maurycy Beniowski, polski żołnierz i żeglarz; zesłany na Kamczatkę uprowadził statek żeglując na południe Azji, skąd w imieniu Francji dokonuje podboju Madagaskaru i zostaje jego władcą. Zmuszony do powrotu do Europy, następnie wyjec
wtorek, 23 maja 1786